Het Groot Rietveld

Het Groot Rietveld (80 ha) vormt samen met het Rietveld van Kallo (47 ha) één van de grootste rietmoerassen van Vlaanderen. Het natuurgebied is gelegen in het zuidoosten van de Waaslandhaven, op de grens tussen de gemeenten Beveren (Kallo) en Zwijndrecht en behoorde oorspronkelijk tot de Melselepolder. In 1991 werd dit landbouwgebied bij de uitbreiding van de haven op Linkeroever opgespoten. Door een gebrek aan zand werd deze ophoging stopgezet en werd dit deel van de polder aan zijn lot overgelaten.

Gedurende de daaropvolgende jaren kon de natuur zich ongestoord ontwikkelen tot een groot aaneengesloten rietveld, het Groot Rietveld genoemd. Tien jaar na zijn ontstaan, in 2001, kreeg het zijn definitieve bescherming als natuurgebied. Het Groot Rietveld werd daarbij opgenomen als permanent compensatiegebied voor natuurwaarden die bij grote infrastructuurwerken in de jaren 80’ en ’90 in en rond de haven verloren zijn gegaan.

Een paradijs voor vogels en amfibieën

Het Groot Rietveld staat inmiddels bekend voor zijn rijke avifauna en is, naast een geschikte verblijfplaats voor tal van trekvogels, ook een belangrijk broedgebied voor watervogels en rietvogels. Meer dan 10 bedreigde soorten vinden er geschikte territoria om hun nest te maken. Bij de broedvogels die houden van riet en water vinden we er onder andere de roerdomp, het woudaapje (kleine reigersoort) en de blauwborst terug. Bij de permanente waterplassen broeden verschillende soorten eenden, de dodaars en de geoorde fuut. Jaarlijks vinden ook minstens 2 koppels van de bruine kiekendief er een geschikte plaats voor hun nest.

Naast een paradijs voor vogels is het rietveld ook een thuis voor amfibieën zoals de groene kikker, bruine kikker en de rugstreeppad. Die laatste is een prachtig diertje dat verzot is op los, opgespoten zand en zich daardoor goed voelt in onze haven. De populatie die hier leeft, is belangrijk voor Vlaanderen en de rietvelden fungeren dan ook als één van de belangrijke kerngebieden voor de pad. Daarnaast werden in de haven ook poelen aangelegd op de trekroutes van de rugstreeppad en onder sommige barrières zoals autowegen werden tunnels aangelegd om gebieden met elkaar te verbinden.

Konikpaarden en een rijke flora

Tot slot is het beheer van het Groot Rietveld sterk afgestemd op het behoud van de huidige biotoop. Sinds een tiental jaar worden de berken in het noordelijke gedeelte tijdelijk gekapt en omgezet naar schraal grasland. Dit wordt voor een deel gedaan in functie van de aanwezige wilde orchideeën (moeraswespenorchis). Om de algemene verruiging van het gebied verder tegen te gaan wordt het terrein ook nog eens jaarrond begraasd door Konikpaarden. Je vindt hen vooral terug op de drogere opgespoten delen van het gebied; met hun graaswerk houden ze het groenige mostapijt van deze zandige terreinen in stand.

Op stap of meer info?

Het Groot Rietveld is enkel toegankelijk voor bezoekers op de voorziene paden. Er is een toegang langs de Kwarikweg en één langs de Scheldedijk. Ben je op zoek naar meer informatie? Op onderstaande websites vind je waarschijnlijk terug wat je zoekt:

Het Groot Rietveld bezoeken tijdens je uitstap? 

Dat kan! Tijdens Haven in Landschappen in de Waaslandhaven staat een wandeling in dit prachtige gebied op je programma. Hou er wel rekening mee dat het er moddering kan zijn dus neem zeker je rubberen laarzen mee.

Op zoek naar meer lesinspiratie uit de haven?

De Antwerpse haven haalt regelmatig het nieuws in verband met een mogelijke uitbreiding, werkgelegenheid, containerschepen en nog veel meer. Je kan die actualiteit gebruiken als aanknopingspunt in de les. In deze rubriek geven we telkens een korte toelichting bij de wondere wereld van onze haven, inclusief leuke lestip. Ontdek ze allemaal!

Dit artikel verscheen eerder al in het VLA-krantje van de Vereniging Leraars Aardrijkskunde.

Leo gaf jarenlang les in het Sint-Jan Berchmanscollege en was schooldirecteur. Ondertussen gidst hij al meer dan twintig jaar in de haven. “Ik was al sinds de jaren 60 actief met de schooltjalken. Daarmee deden we met de leerlingen een vijfdaagse tocht van Antwerpen naar Zeeland. Geweldige tijden! Toen ik na mijn pensioen kon starten als gids bij het Havencentrum, heb ik geen seconde getwijfeld.”

Haven in verandering

Ook Rik (foto) kon na zijn pensioen (2010) geen afscheid nemen van de haven. Hij werkte er meer dan dertig jaar en gaf les in het avondonderwijs. “Tijdens het fietsen van Sint-Job-in-‘t-Goor naar Lillo valt alle stress van me af.”, vertelt hij. “De haven overvalt je. Er is altijd beweging en vernieuwing. Ik hou van de sfeer die er hangt en wil mensen er mee in contact brengen. En gidsen is natuurlijk een goede manier om mijn hersenen te blijven stimuleren!”

Rik merkt op dat de haven voor veel bezoekers een ver-van-mijn-bed-show is. Vaak kennen ze enkel de verhalen van hun grootvader. Die moest met zware zakken sleuren en vuil werk doen, maar gelukkig is de situatie ondertussen drastisch veranderd. “Ik hoop dat sommigen na een bezoek anders kijken naar de haven en er misschien willen werken. Ze zijn hier constant op zoek naar nieuwe mensen! Hoe sneller kinderen weten wat hun opties zijn, hoe beter. Als we door een grote autoterminal rijden of aan het Deurganckdok staan, dan zie je hun mondjes openvallen van verbazing. Dat vind ik echt leuk om te zien.”

“Gidsen in de haven blijft een avontuur.”

De enorme uitgebreidheid en de voortdurende verandering blijven ook Leo fascineren. “Ik vind het nog steeds fantastisch om met de kinderen naar het kanaaldok te gaan.”, zegt hij. “Daar hebben ze vanop een groot platform een prachtig overzicht over de haven en de verschillende landschappen en sluizen. Ook de massale hoeveelheid containers op de Noordzee- en de Europaterminal spreekt tot de verbeelding. Zelfs ik vind het nog steeds indrukwekkend!” Rik is het helemaal eens met zijn collega. Hij vult aan dat hij ook heel graag in het Ocha komt, het Opleidingscentrum voor Havenarbeiders in de haven van Antwerpen. “Het is geweldig om te zien hoe ze die mensen opleiden. Elke excursie is anders, maar dat maakt het ook boeiend. Gidsen in de haven blijft een avontuur.”

Wanneer Leo vertelt over de steiger in Lillo, de werking van de getijden en de wandeling door Lillo Fort, hoor je de passie naar boven komen. Net als Rik wil hij zijn kennis en ervaring met zoveel mogelijk mensen delen. “Tijdens rondleidingen gaan we er soms vanuit dat leerlingen en leerkrachten een bepaalde basiskennis hebben, maar dat is vaak niet zo. Sommigen zien het verschil niet tussen een binnenschip en een zeeschip, terwijl het voor ons vanzelfsprekend is. Ik hoop dat we daar met de excursies op een leuke manier verandering in kunnen brengen.”

Het pop-up Plastic Lab is een workshop van twee en een half uur voor leerlingen uit de eerste graad van het secundair onderwijs. De leerlingen brengen hun zelf ingezamelde plastiekpotjes mee en gaan daarmee aan de slag. Zo maken ze van oude yoghurtpotjes iets nieuwe voorwerpen zoals een frisbee of masker.

De volgende dagen komen 5 scholen naar het pop-up Plastic Lab aan het Havencentrum. In deze boeiende omgeving maken ze niet alleen kennis met een zeer toekomstgerichte bedrijfstak die volop werkgelegenheid biedt, het bezoek draagt ook bij tot het milieubewustzijn van deze jongeren en laat zien hoe ook vanuit de industrie volop naar oplossingen wordt gezocht.

Wat doet de klas zelf?

In het Plastic Lab recycleren de leerlingen plastiek tot iets nieuws. Zo leren ze al doende dat gebruikte plastieken potjes niet persé op de vuilnisbelt hoeven te belanden. Daarom wordt hen gevraagd om zelf plastic in te zamelen, uit te wassen en mee te brengen. Voor de recyclage wordt enkel kunststof met recyclagecode 6 gebruikt (die code vind je aan de onderkant van ieder product).

Het lessenpakket dat PlastIQ speciaal voor het Plastic Lab heeft ontwikkeld voor leerlingen van de 3e graad lager onderwijs en de 1e graad secundair onderwijs (én voor hun leerkrachten) kan je vinden op hun website https://www.plastiq.be/nl/onderwijs/lager-onderwijs/plasticlab.

Nog tot 22 februari

De Plasticsweken in het Havencentrum duren van 11 tot en met 22 februari. Op 11 februari is het Lucerna-college uit Merksem de hele dag te gast. Van 18 tot en met 21 februari is er telkens in de voormiddag klassen, telkens van 10 uur tot 12.30 uur:

• 11 februari, 9.30 – 15 uur – Lucerna college (Merksem)
• 18 februari, 9.30 – 12 uur – GTI Beveren (Beveren)
• 19 februari, 9.30 – 12 uur – Sint-Willebrord Heilige Familie (Berchem)
• 20 februari, 9.30 – 12 uur – Stella Maris (Merksem)
• 21 februari, 9.30 – 12 uur en 13 – 15.30 uur –Broederschool Sint-Niklaas (Sint-Niklaas)

Meer informatie

www.havencentrum.be > popupplasticlab
www.plasticlab.be

“Mijn zus werkt voor het Havenbedrijf en stuurde de vacature voor onthaalmedewerker naar me door”, vertelt Sophie. “Ik was al een tijdje op zoek naar een vaste job waar ik me verder in kon ontplooien. De functie bij het Havencentrum voelde meteen als een geweldige opportuniteit.”

Door haar ervaring bij raffinaderij Esso is Sophie goed op de hoogte van het reilen en zeilen in de Antwerpse haven. Als administratief bediende leerde ze de werking van het grote havenbedrijf van binnenuit kennen, maar na vijf jaar was ze benieuwd wat ze daarbuiten nog allemaal kon ontdekken: “Ik vind het echt boeiend om te weten wat er allemaal gebeurt in de haven. Het is een hele leuke omgeving om in te werken. Mijn favoriete plek is de Oosterweelbrug bij zonsopgang, geweldig hoe het licht daar op de kaaien valt!”

“Vroeger was mijn werk beperkt tot pure administratie”, gaat Sophie verder. “Bij het Havencentrum gaat mijn functie veel verder. Ik ben samen met Diana het aanspreekpunt voor bezoekers en gidsen, maar we werken met de collega’s ook aan grote projecten en nieuwe excursies. Omdat het een klein team is kan je hier echt jezelf zijn en op je eigen manier bijdragen. Het voelt ook heel goed dat er zoveel ruimte is voor inspraak, om bij te leren en om jezelf te ontwikkelen. Hopelijk kan ik er mee voor zorgen dat de havenbeleving voor bezoekers nog beter wordt.”

In haar vrije tijd houdt Sophie zich bezig met haar twee geliefde pluskinderen en de afwerking en inrichting van het huis. Ze werkt ook graag in de tuin en is gek op haar planten. Haar grote droom? Nog veel verre reizen te maken en verschillende talen leren!

Met haar planmatige aanpak, leergierigheid en charismatische uitstraling is Sophie een welkome aanvulling op het team van Havencentrum Lillo. Wie een excursie wil reserveren, kan dat doen via het reservatieformulier. Sophie of haar collega's nemen dan zo snel mogelijk contact met je op!

GO! De Scheepvaartschool is in de haven vaak nog bekend onder de oude naam: Cenflumarin. Die veranderde toen ze drie jaar geleden verhuisden van Zwijndrecht/Kallo naar de gebouwen van Campus Leerhaven op Linkeroever. Ze delen die locatie met een kleuterschool, lagere school, Centrum voor Volwassenenonderwijs en internaat. Dat laatste is van oudsher een tehuis voor schipperskinderen en heeft dus een grote connectie met het water, al zijn de leerlingen ondertussen meer gevarieerd.

Spannend en avontuurlijk

Wie interesse heeft in de maritieme wereld kan zijn of haar hart ophalen in De Scheepvaartschool. Het secundair onderwijs wordt er volledig gerespecteerd en alle vakken komen aan bod, alleen gaat het nog net iets verder: “De jongeren leren varen op ons opleidingsschip en ervaren alle aspecten aan boord en op het water.”, zegt directeur Roel Buisseret. “Dat geeft een fantastische meerwaarde omdat het spannend en avontuurlijk is, maar vooral omdat het de klassieke schoolvakken een groter belang geeft.”

“Als je bij ons fysica leert dan koppelen we dat bijvoorbeeld aan de balans van een schip, of de sterkte van de touwen die je gebruikt. Zo doen we dat bij bijna elk vak en dat motiveert de jongeren. In de derde graad van de binnenvaartopleiding werken we met het duaal leersysteem en zijn de leerlingen zelfs zestig procent van de tijd aan boord van een schip. Ook in de zeevaartafdelingen krijgen ze niet alleen een sterke theoretische basis, maar leren ze ook wat ze in de praktijk moeten doen.”

Win-Win met het Havencentrum

Vroeger gingen de activiteiten van de Haven vol Techniek door bij het Havencentrum Lillo zelf. Om de reistijd korter te maken en in te spelen op de mobiliteit besloot het centrum te focussen op de Waaslandhaven. Daarom sprak het team GO! De Scheepvaartschool aan als partner en ideale uitvalsbasis om de excursie te beginnen en te eindigen. Voor de activiteiten worden hun eigen faciliteiten gecombineerd met die van het Havencentrum, dat bijvoorbeeld een vrachtwagen en drie educatieve containers op de campus plaatste. Daar gaan leerlingen praktisch aan de slag door pijpen te fitten, een lading te plannen of te werken aan een echte ABC-motor.

“Voor de school is het een serieuze meerwaarde dat de containers nu vast onderdeel uitmaken van de campus.”, zegt Roel. “Langs de andere kant kan het Havencentrum ook gebruik maken van onze moderne lokalen en de reddingsboot die hier ligt. We hebben alleen maar lovende woorden voor de samenwerking. De gidsen doen het fantastisch goed en de activiteiten zijn heel nuttig dus wat ons betreft mogen er zeker nog meer excursies komen! En wie weet, misschien zijn er wel leerlingen die na hun bezoek zin krijgen om naar De Scheepvaartschool te komen?”

Meer informatie

Interesse in GO! De Scheepvaartschool? Lees er alles over op hun website: http://www.descheepvaartschool.be

Wil je ook wel eens op havenbezoek met GO! De Scheepvaartschool als uitvalsbasis? Meer informatie over Haven vol Techniek vind je onder Voor Scholen > Eerste graad secundair onderwijs > Haven vol Techniek

Interesse? 

Meer informatie over ons aanbod vind je onder voor scholen > de derde graad secundair onderwijs of hoger onderwijs.

Een strategische ligging in Europa

Eén van de troeven van de Antwerpse haven is de strategische ligging ongeveer 80 km landinwaarts. Dat maakt dat we reeds met zeeschepen heel dicht tot bij de eindbestemming - de consument en bedrijven - van vele van de goederen kunnen varen. Onze haven ligt daarnaast ook dichter bij belangrijke Europese productiecentra dan andere havens zoals Hamburg en Rotterdam. Dat zorgt ervoor dat we ook voor de aanvoer van grondstoffen en het transport van afgewerkte producten van deze centra een belangrijke troef in handen hebben.

Het succes van deze ligging brengt de grote uitdaging mee om transport zo optimaal mogelijk te laten verlopen. En dan gaat er als vanzelfsprekend heel veel aandacht naar het wegverkeer. In 2015 was dat wegtransport nog verantwoordelijk voor 58% van het goederenverkeer van en naar de haven, vandaag is dit al gedaald naar 52%. De ambitie is er om dit naar 40% te laten dalen tegen 2030.

Naast het stimuleren van een verschuiving van wegvervoer naar vervoer via spoor en binnenvaart probeert de haven ook om dit wegvervoer zoveel mogelijk te spreiden. Dit doet men door bijvoorbeeld ook ’s nachts de containerterminals te openen.

Via binnenvaart verder landinwaarts

Binnenvaart speelt een belangrijke rol om het aandeel van het vrachtverkeer over de weg te laten dalen. Het Albertkanaal en de Schelde – Rijnverbinding zijn twee belangrijke kanalen die de haven verbinden met zijn hinterland. Goederen die aangevoerd worden in de haven kunnen in grote hoeveelheden verder getransporteerd worden via de binnenvaart naar een terminal die meer landinwaarts gelegen is. Mooie voorbeelden daarvan zijn de supermarktketen Colruyt, die al enkele jaren zijn goederen uit de haven langs het Zeekanaal Brussel – Schelde (het Kanaal van Willebroek) dichter bij hun centraal magazijn in het Brusselse brengt of Nike die 99% van zijn containers vanuit de haven via het Albertkanaal naar hun distributiecentrum in Ham vervoert. Via een groot netwerk van rivieren en kanalen kunnen goederen via binnenvaart ook bestemmingen bereiken buiten België.

Aansluiting met het spoor

Transport van goederen via het spoor is een meer duurzame oplossing dan over de weg. De Antwerpse haven kan op dit vlak al indrukwekkende cijfers voorleggen. Zo heeft de haven een spoornetwerk van 1055 km spoorlijnen waarlangs dagelijks zo’n 250 geladen goederentreinen sporen. Dat Antwerpen de tweede grootste spoorhaven van Europa is, zorgt ervoor dat dienstverleners volop investeren in dit spooraanbod zodat ook hier nog groei gerealiseerd wordt. Naast een centrale ligging binnen het Europese spoornetwerk vertrekken er vanuit Antwerpen ook regelmatig treinen naar bestemmingen als Rusland, Kazachstan, Korea en China!

Lego Haven Studio

Wil je op een originele manier aan de slag gaan rond mobiliteit en modal split in de haven? In 2019 openen we onze Lego Haven Studio. Terwijl jongeren hun eerste stappen zetten in het programmeren, maken ze ook kennis met de verschillende transportmodi. Ze worden uitgedaagd om in onze LEGO-haven containers die aangevoerd worden met LEGO-schepen over te slaan op vrachtwagen, trein of binnenvaartschip. Meer informatie verschijnt binnenkort online.

Ook in onze huidige programma's voor de eerste graad secundair onderwijs en de derde graad secundair onderwijs leggen we regelmatig de link naar mobiliteit en de modal split in de haven.

Aan de slag!

Op zoek naar meer informatie over dit thema? Op de website van het Antwerpse Havenbedrijf vind je actuele cijfergegevens en verdere info die bruikbaar kan zijn voor je lessen: www.portofantwerp.com/nl/connectiviteit

Op zoek naar meer lesinspiratie uit de haven?

Dit artikel maakt deel uit van onze reeks lesinspiratie uit de haven. Ontdek alle lestips uit de haven.

Dit artikel verscheen ook in de VLA-krant van de Vereniging voor Leraars Aardrijkskunde op 15 november.

“De meeste leerlingen hebben eigenlijk totaal geen idee wat de haven inhoudt en dat kunnen we op één dag veranderen.”

Havencentrum is voor deze technische excursie te gast op GO! Campus Leerhaven. In deze campus kunnen leerlingen en studenten terecht voor een uitgebreid aanbod maritieme opleidingen, van kleuter tot volwassene. Op het terrein voor de school staan een aantal containerklasjes met doe-activiteiten zoals de ladingplanner en pijpfitter. Zo klimmen jongeren er in een echte reddingssloep en vrachtwagen! Daarnaast kunnen de groepen er gebruik maken van de moderne leslokalen. Onder begeleiding van een gids proeven ze van enkele beroepen in de haven. Zo moeten ze in één van de containers zelf een lading kosten-efficiënt plannen. In een andere ruimte leren ze pijpfitten. Opgepast voor lekken!

“In de container moesten we pijpen aan elkaar zetten zodat we er water door konden pompen zonder te lekken. De zon scheen, maar we waren toch bang dat we helemaal nat zouden worden. Gelukkig ging het van bij de eerste keer al goed!”, zegt leerling Sarah.

Terwijl een deel van de groep bezig is in de containers, gaan de anderen binnen aan de slag met kunststof. De gids van het Havencentrum legt hen uit waar het materiaal vandaan komt (de leerlingen zien de fabrieken tijdens de havenrondrit), hoe het gemaakt wordt en wat je er allemaal mee kan doen. Daarna gaan de jongeren zelf aan het werk met een warmtebron en kleurrijk gerecycleerd plastic waarmee ze smartphonehouders en fotokaders maken. De meeste leerlingen zijn heel enthousiast over het resultaat en nemen ze trots mee naar huis.

Theorie wordt praktijk

“De samenwerking met Campus Leerhaven is echt een meerwaarde, het is een heel toffe locatie.”, zegt Ilse Van Eetvelde, leerkracht techniek van het IMS Borgerhout. De school neemt de leerlingen al jaren mee naar de ‘Haven vol Techniek’ en is dus vaste klant bij het Havencentrum. “Het is soms moeilijk om iets concreet uit te leggen of te laten zien in de klas.”, gaat Ilse verder. “Daarom is deze excursie zo belangrijk: ze zet onze theorie uit het leerplan om in de praktijk. De leerlingen leren uit de eerste hand hoe het er écht aan toe gaat. De meesten onder hen hebben eigenlijk totaal geen idee wat de haven inhoudt en dat kunnen we op één dag veranderen.”

Tijdens de rondrit verbazen de meeste leerlingen zich enorm over de omvang en activiteiten van de haven. Ze kijken hun ogen uit en kunnen eindeloos vragen stellen aan de gids die hen begeleidt. "We zagen de olifanten aan het werk en stopten aan een grote containerterminal, dat was echt indrukwekkend!”, zegt een leerling. “Ik wist niet dat er zóveel containers en auto’s in de haven waren. Het is veel groter dan ik dacht!”  

“De leerlingen hebben heel wat opgepikt.”, zegt leerkracht aardrijkskunde Nadia Peeters (IMS Borgerhout). “Vaak zien ze de haven tijdens deze excursie voor het eerst van dichtbij. Het was een lange dag, maar wel heel afwisselend. Zo’n uitstap is door de busrit iets duurder, maar we doen het toch elk jaar. Het is echt de moeite waard en biedt een sterke combinatie van techniek en aardrijkskunde.”

Ook op stap in de haven? 

Wil jij met jouw klas ook de ‘Haven vol Techniek’ ontdekken? Meer informatie over de excursie en het andere aanbod voor de eerste graad secundair onderwijs vind je bij Voor scholen > eerste graad secundair onderwijs.

Je kunt deze daguitstap in de haven ook meteen boeken via het reservatieformulier.

Haven vol Techniek komt tot stand dankzij de steun van Talentenfabriek en Talentenstroom.

Terwijl de genodigden de zaal van De Ark instromen laat de stralende herfstzon zich van haar beste kant zien en varen de vrachtschepen voorbij op de vrolijk schitterende Schelde. Presentatrice Roos Van Acker nodigt achtereenvolgens Ludwig Caluwé, Marc Van Peel, Nadia Werkers, Stephan Vanfraechem, Marc Beerlandt en Rudi De Meyer uit aan haar tafel, afgewisseld met leuke filmpjes.

“We blijven focussen op de schoolgaande jeugd en willen hen van binnenuit in contact brengen met de haven en wijzen op potentiële jobs en opleidingen die hen voorbereiden op een carrière.”, zegt gedeputeerde Ludwig Caluwé van provincie Antwerpen. “Onlangs hebben we de kaap van een miljoen bezoekers gerond, maar de ambitie ligt veel hoger: we willen álle Vlaamse jongeren bekend maken met de haven.”

Filmpje: 1 miljoenste bezoekers ontdekken en proeven van de beroepen in de haven.

“Mensen moeten de haven graag zien.”

Afgelopen september vonden de eerste Havenlandklassen plaats, waarbij jongeren meerdere dagen doorbrengen in de haven met de focus op industrie, natuur, talenten, ontwikkeling en nieuwe technologie. “We willen leerlingen onderdompelen in de realiteit van de haven.” zegt Marc Van Peel, voorzitter van Havenland en het Havenbedrijf. “Vaak zien ze een mysterieus kluwen als ze daar aan denken en dat kan het Havencentrum ontwarren. Op die manier zorgen ze ervoor dat jongeren de juiste studie en job kiezen. De Antwerpse haven is de belangrijkste motor is van de Vlaamse economie dus het maatschappelijk draagvlak is ontzettend belangrijk. Om nieuwe investeringen te kunnen toen en uit te breiden moet er een hart zijn voor de haven, mensen moeten ze graag zien.”

Filmpje: Havenlandklassen? Ontdek wat de leerlingen en leerkrachten van GTI Beveren ervan vonden,

Gezocht: alle profielen

Omdat havenbedrijven vaak onbekend zijn als werkgever komen (technologisch) hooggeschoolden er niet altijd terecht. Nadia Werkers, manager Platform Industrie bij Voka Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland is hoopvol: “Managerial en technologische diploma’s worden steeds meer op gelijke waarde geschat en dat is heel belangrijk voor jongeren. Bedrijven geven nu zelf opleidingen en scholen doen hun best om de kloof te dichten, die rol kan het Havencentrum mee vervullen.”

“We hebben niet enkel dokwerkers en technologen nodig, maar ook administratief personeel en nog veel meer.”, vult Stephan Vanfraechem van Alfaport aan. “We willen mensen goesting doen krijgen in jobs en zijn dan ook heel blij dat het Havencentrum die rijkdom nu nog meer in beeld brengt. De klassieke vijver is stilaan leeggevist dus we moeten breder kijken en ons openstellen voor meer diversiteit in diploma’s en achtergrond.”

Filmpje: Volg een klas op stap in de haven.

Nood aan nieuwe middelen

Begin 2019 opent de Lego Haven Studio in het Havencentrum. Daar zullen jongeren hun eerste stappen kunnen zetten in programmeren door containers via producenten door de haven naar de consument te brengen. Mark Beerlandt, directeur van MSC, zegt dat er veel nood is aan nieuwe middelen: “In deze tijden is het niet gemakkelijk om jongeren aan te trekken. We hebben naast de klassieke functies ook communicatieve, getalenteerde zakenmensen nodig. Daarom is het belangrijk dat ondernemers aantrekkelijk en zichtbaar zijn. Het Havencentrum kan zeker helpen met dat imago, maar het is een gedeelde verantwoordelijkheid met de talentenhuizen en de bedrijven zelf.”

Filmpje: Ontdek hoe jongeren zullen programmeren in onze Lego Haven Studio.

Om de feestelijke presentatie af te sluiten nodigt Roos Van Acker opnieuw gedeputeerde Ludwig Caluwé uit aan tafel, deze keer in gezelschap van de directeur van het Havencentrum Rudi de Meyer. “Er is heel wat in beweging en we brengen systematisch overal een enorme belevingsfactor in.”, zegt De Meyer. “Daarnaast hopen we ook dat de haven niet bang is voor diversiteit en willen we bepaalde doelgroepen meer aanspreken. De werkloosheid in Antwerpen ligt hoog. Door krachten te bundelen kunnen we daar met de haven een groot verschil maken.”

Mooie perspectieven

Als alles goed gaat opent in 2023 het gloednieuwe interactieve Havencentrum op de droogdokkensite. “Tegen dan zijn alle excursies volledig vernieuwd.”, zegt De Meyer. “In afwachting zorgen we voor een interactief gedigitaliseerd parcours in Lillo: toegankelijk, mooi en gericht op beleving. Zo kunnen we jongeren laten voelen hoe ze een impact kunnen hebben op de wereldhandel.”

Na de indrukwekkende lijst bedankingen wordt er nagepraat met een hapje met een drankje. Wie wil kan zelfs ‘spelen’ met het prototype van de Lego Haven Studio! Inge Heirbaut is opleidingshoofd logistiek management bij Karel de Grote Hogeschool en kijkt uit naar nog meer samenwerking: “Je krijgt jongeren enkel enthousiast als je digitale en interactieve methodes gebruikt, dus het is fijn om te zien dat er nieuwe onderwijstechnieken komen. We gaan elk jaar op uitstap met onze eerstejaars en ik hoop dat we ook voor onze andere jaren kunnen samenwerken, en eventueel samen dingen kunnen ontwikkelen. Misschien mogen we wel les geven in het educatief centrum?”

Niet ver daarvandaan staat Kurt Dupon, directeur van Katoen Natie. Het bedrijft werkt al decennia lang samen met het Havencentrum en krijgt geregeld scholen over de vloer. “Het is soms moeilijk om technisch en hoogopgeleid personeel te vinden, maar de toekomstplannen bieden heel veel perspectief. We hebben recent nog beslist om een nieuw project te doen rond talenten, in samenwerking met het Havencentrum en Levanto. Meestal zijn hun initiatieven beter dan die van ons en de perfecte aanvulling op wat we zelf doen.”

Op naar de volgende dertig jaar! 

In beeld

Bij hun aankomst op GO! Campus Leerhaven werden de jongeren feestelijk ontvangen door voorzitter en gedeputeerde voor Economie, Ludwig Caluwé. Voor de gelegenheid stond er ook ontbijt klaar voor de leerlingen. “Zelfs de leerkrachten wisten van niets.”, zegt één van hen. “We dachten eerst dat het nooit voor ons kon zijn, maar toen vertelden ze dat de miljoenste bezoeker in onze klas zat, super tof!” Na die luxueuze verwelkoming gingen ze met z’n allen vrolijk op de foto met grote ballonnen die samen ‘1.000.000’ vormden.

Op ontdekking in de haven

Tijdens de ‘Haven vol Techniek’ doet de groep in de voormiddag een havenrondrit. Ze rijden onder andere tussen de pas aangekomen auto’s bij Antwerp Euroterminal NV (AET) en stoppen naast de containerschepen aan het indrukwekkende Deurganckdok. Normaal gezien blijven de jongeren op de bus zitten, maar voor deze speciale gelegenheid mochten ze naar het dakterras van containerbehandelaar MPET. “Het uitzicht over de haven was echt spectaculair. Er waren zoveel containers!”, zegt een leerling. Het was voor hen het meest memorabele onderdeel van de excursie.

In de namiddag deden de jongeren verschillende interactieve activiteiten op GO! Campus Leerhaven,  waaronder het maken van een smartphonehouder en het plannen van een scheepslading. Op die manier leren ze technische beroepen vanuit de eerste hand kennen. Om het vieren van de miljoenste bezoeker feestelijk af te sluiten, kreeg iedereen nog een kleurrijke drinkbus cadeau. Op naar het volgende miljoen!

Ontdek hoe onze 1 miljoenste bezoekers de haven beleefden:

Het idee van de ‘Havenlandklassen’ ontstond een jaar geleden, toen verschillende partners zich via het project Havenland engageerden om samen werk te maken van meer verbondenheid tussen de haven en haar omgeving. Met de ‘Havenlandklassen’ geven we jongeren een unieke inkijk in de haven, zowel haar economische activiteit als de mooie poldernatuur. De Havenlandpartners zijn ervan overtuigd dat deze jongeren de energie van de haven zullen meenemen naar huis en trots zullen zijn op ‘hun’ haven.

GTI Beveren ontdekt als eerste deze unieke havenbeleving

De leerlingen van het GTI Beveren kunnen vandaag en morgen als eerste dit nieuwe programma uitproberen.  Terwijl de jongeren zich tijdens een havenrondvaart uitleefden op een workshop ‘fotograferen met je smartphone’, stelden de partners van het project Havenland het nieuwe programma voor. Scholen krijgen een uniek programma met daarin onder andere een GPS-spel in de haven, een ontdekkingstocht in Fort Liefkenshoek en een bezoek aan het Verdronken Land van Saeftinghe voorgeschoteld. Een aantal modules bieden we standaard aan. Daarnaast zijn er ook een aantal keuzemodules die de school kan toevoegen aan hun driedaags programma.

Proefproject tijdens dit schooljaar

Naast het GTI Beveren, proeven dit semester ook de scholen ‘De Dames’ uit Antwerpen en het ‘PITO’ uit Stabroek van dit gloednieuwe aanbod. Mede op basis van de ervaringen van deze drie scholen, zullen de partners het aanbod evalueren en bijsturen waar nodig. In het voorjaar van 2019 start een nieuwe reeks proefklassen waarvoor scholen zich nog kunnen inschrijven. De uiteindelijke doelstelling is een uitgebalanceerd aanbod dat de eerste scholen kunnen boeken vanaf volgend schooljaar.

Over Havenland

Havenland verbindt het havengebied Antwerpen met zijn omgeving op Linker- en Rechterscheldeoever. Het havenlandschap telt tal van belevingen: maritieme, logistieke en industriële activiteiten, erfgoed, het polderlandschap, natuur en de Schelde die door haar ligging een centrale rol in het verhaal inneemt. Havenland wil verschillende onthaal-, bezoek- en uitkijkmogelijkheden meer op elkaar afstemmen en aanvullen met overkoepelende initiatieven zoals watervervoer, onthaalpoorten, fietsroutes, enz.. Havenland maakt deel uit van het actieprogramma voor de Ontwikkeling van het Havengebied Antwerpen (OHA) en is een strategisch project in het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen.

Havenlandklassen is een initatief van APB Havencentrum – provincie Antwerpen, Havenbedrijf Antwerpen, de gemeente Beveren, Maatschappij Linkerscheldeoever, EGTS Linieland van Waas en Hulst, Stad Antwerpen en Agentschap Natuur en Bos.

Meer informatie over Havenland vind je op www.havenland.be.

Ontdek wat de leerlingen en leerkrachten ervan vonden in dit filmpje:

Enthousiast en toegewijd

Wie met Bert (39) praat, hoort meteen zijn passie voor de haven. Eén van zijn favoriete plekken is de Kallosluis, waar je vanop de lange uitloper een prachtig uitzicht hebt op de Schelde en bij mooi weer zelfs de Kathedraal kan zien. Ook het Fort Liefkenshoek spreekt tot zijn verbeelding als plek waar de industrie ons erfgoed ontmoet. Hij kan er echt van genieten. Met drie jonge kinderen in huis vindt Bert naast zijn actieve job toch nog de tijd om te fietsen en te lopen. En als hij binnen zit heeft hij nog een andere hobby: strategische bordspelen.

Bert’s nieuwe functie sluit mooi aan bij zijn vorige job als communicatieverantwoordelijke bij Maatschappij Linkerscheldeoever. Vanuit die rol maakte hij het gebied vooral bekend bij mensen in het Waasland, waardoor hij ondertussen een echte havenkenner is. Door de overstap te maken naar het Havencentrum verschuift de doelgroep naar jongeren, waar hij onder andere als voormalig gewestleider van de jeugdbeweging al ervaring mee heeft. “Het havengebied is een ontzettend interessante en dynamische omgeving. Voor jongeren is het ook een goede plek om te werken, maar dat is vaak niet goed genoeg bekend. Die informatie op een toffe manier overbrengen trekt me heel hard aan.”

Als bedrijf mag je van Bert verwachten dat hij jouw toegewezen contact is bij het Havencentrum. Je kan bij hem terecht met vragen en ideeën, maar hij zal ook zelf proactief uitzoeken hoe bedrijven nog meer voordeel kunnen halen uit een samenwerking met het Havencentrum. Als lid van het educatief team zorgt hij ervoor dat jongeren tijdens excursies bij de meest gepaste bedrijven terecht kunnen, maar ook dat die bedrijven er iets aan hebben om hen te ontvangen. Het moet een goede zaak zijn voor iedereen.

Extra uitdaging: mobiliteit

Bert heeft een dubbele functie en neemt naast het netwerk ook de mobiliteit voor zijn rekening. De haven is berucht om z’n files, omleidingen en continue werkzaamheden, maar ook daar wil hij kort op de bal spelen: “Het is van cruciaal belang dat we snel en creatief inspelen op veranderingen. Bezoekers moeten zo snel mogelijk op hun bestemming geraken. Daarom gaan we niet alleen op voorhand communiceren, maar ook in real time opvolgen en informeren. Daarnaast denken we ook na over alternatieve vervoersmiddelen tijdens de excursies, zoals de waterbus en eventuele stukken die met de fiets kunnen.”

Bert Pichal zal vanaf 15 april de verbinder zijn tussen het Havencentrum en zijn bezoeker en de  bedrijven. Aarzel niet om hem te contacteren, hij staat te springen om er in te vliegen.